ABD Başkanı Donald Trump'ın 6 Aralık 2017'de Kudüs'ü 'İsrail'in başkenti' olarak tanımasından yaklaşık 5.5 ay sonra ABD Büyükelçiliği Tel Aviv'den taşınarak Kudüs'te açılıyor. İsrail'in kuruluşunun 70. yıldönümünde gerçekleşen resmi açılışa Trump'ın kızı ve damadı katılıyor.
***
Protestolarda 43 Filistinli öldürüldü
İsrail işgali altındaki bölgede ise Filistinliler, ABD Büyükelçiliği'nin Kudüs’e taşınmasını protesto ediyor.
Açılış öncesi binlerce Filistinli, Gazze Şeridi'nde sınır bölgelerinde protesto gösterileri düzenliyor. Gazze Sağlık Bakanlığı, sınırda İsrail askerlerin göstericilere ateş açması sonucu 43 kişinin hayatını kaybettiğini, en az 1693 Filistinlinin yaralandığını duyurdu.
***
ABD'nin Kudüs Konsolosluğu artık Kudüs Büyükelçiliği olarak hizmet verecek.
Trump, 'Yahudilerin cehenneme gideceğini' savunan ruhani danışmanı, Baptist rahip Robert Jeffress'i de törene yolladı. Jeffress, törende kürsüye çıkan ikinci konuşmacı oldu.
Bu amaçla düzenlenen törene ABD ve İsrail'den heyetlerin yanısıra 30'u aşkın ülkeden temsilci katılıyor.
Trump'ın önceden kaydedilmiş mesajı video bağlantısıyla yayımlandı.
Elçiliğin açıldığını ilan eden ve davetlilere ''Tebrikler. Bu gerçekten çok büyük bir çabaydı'' diye seslenen Trump, İsrail'in tüm diğer ülkeler gibi kendi başkentine karar verme hakkı olduğunu, İsrail'in zaten Kudüs'ten yönetidliğini savunan Trump, bunu kabul etme ve Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanıma kararının kendisine ait olduğunu vurguladı. Elçiliği planandan çok daha hızla açtıklarına dikkat çekti.
Harem-üş Şerif, Kubbet-üs Sahra'daki statükoyu koruma sözü veren Trump, ABD'nin İsrail'e desteğinin devam edeceğinin altını çizdi. Diğer yandan kalıcı barış anlaşmasında varılmasına yardımcı olmayı ABD'nin tümüyle taahhüt ettiğini dile getirdi.
Trump, konuşmasının yayımlanmasının ardından Twitter'dan mesaj da paylaştı: ''İsrail için büyük gün. Tebrikler!''
Kürsüye gelen Trump'ın Yahudi asıllı damadı ve başdanışmanı Jared Kushner, 'Kudüs'ün İsrail'in başkenti olduğu gerçeğinin nihayet tanındığını' söyledi. Kushner ''Büyükelçiliğimizi Kudüs'e taşıyarak dünyaya bir kez daha ABD'nin güvenilir olduğunu gösterdik'' iddiasında bulundu.
Ardından kürsüye çıkan İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, Amerikan heyetine ''Sizden daha büyük dostumuz yok, İsrail'in ve Kudüs'un yanındasınız'' diye seslendi.
Trump'ın kızı ve damadına ''Sizin bugün buradaki varlığınız, bunun Trump yönetiminin yanısıra sizin için de kişisel olarak ne kadar önemli olduğunu gösteriyor'' diye hitap etti.
''Ne büyük bir gün, ne muzaffer bir gün, tarihi bir gün'' vurgusu yapan Netanyahu, Trump'a ''Tarih yazdınız'' diye seslendi.
''Nesiller boyu ulusal hafızamıza kazınacak bir gün'' diye devam eden Netanyahu, ''Tapınak Dağı ellerimizde. Kudüs'teyiz ve burada kalacağız. İsrail ordusu bizi koruyor'' diye konuştu.
Sözleri tezahürat ve alkışlarla kesildi. Küdüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanıyıp elçiliği açan ABD Başkanı olarak Trump'a defalarca teşekkür eden Netanyahu, ABD'nin Kudüs'teki ilk büyükelçisi olma onurunu taşıyan David Friedman'a teşekkür etti.
''Kudüs daima Yahudi halkının, Yahudi devletinin başkentiydi'' diye ısrar eden Netanyahu, barışın ancak hakikate ve adalete dayanarak sağlanabileceğini söyledi. Kudüs'ü 'Yahudi halkının, İsrail'in bölünmez ebedi başkenti' olarak niteleyerek sonlandırdığı konuşması çılgınca alkış aldı.
Gazze'nin tüm şehirlerinde ilan edilen genel grev kapsamında kamu ve özel tüm kurumlarda gösteriler dolayısıyla iş bırakıldı.
Bu arada İsrail ordusuna ait bir insansız hava aracı Gazze Şeridi'nde düştü. İsrail'in bu sabah sınırda kurulan çadırları insansız hava aracıyla ateşe vermeye çalıştığı, Filistinli grupların yangına kısa sürede müdahale ettiği belirtildi.
Hamas, açılış öncesi Filisitinlilere sokağa çıkma çağrısı yaparken, İsrail ordusu havadan atılan bildirilerle Filistinlilerden İsrail sınırına yaklaşmamalarını istemişti.
İsrail işgaline karşı son haftalarda düzenlenen "Geri Dönüş" yürüyüşlerinde İsrail'in müdahalesi nedeniyle 50'ye yakın Filistinli hayatını kaybetmişti.
**
Birçok ülke, açılışa katılmıyor
Törene davet edilen 86 ülkeden 32 ülkenin katılım sağlayacağı bildirildi. Avrupa’dan daveti kabul eden ülkelerin, Arnavutluk, Avusturya, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Makedonya, Romanya, Sırbistan ve Ukrayna olduğu duyuruldu. Davete kesin olarak katılması beklenen 4 Avrupa ülkesinin ise Macaristan, Çek Cumhuriyeti, Avusturya ve Romanya olduğu belirtildi.
Yapılan açıklamada törene katılacak diğer ülke temsilcilerinin ise Angola, Kamerun, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Fildişi Sahili, Dominik Cumhuriyeti, El Salvador, Etiyopya, Gürcistan, Guatemala, Honduras, Kenya, Burma, Nijerya, Panama, Peru, Filipinler, Ruanda, Güney Sudan, Tayland, Vietnam, Paraguay, Tanzanya ve Zambiya’dan olduğu ifade edildi.
Öte yandan Arap Birliği, ABD'nin Kudüs kararı nedeniyle çarşamba günü olağanüstü toplantı düzenleyeceğini açıkladı.
***
Hükümet'ten ilk tepki
Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ, "Kudüs eninde sonunda tam özgürlüğüne kavuşacaktır. ABD ve İsrail, eninde sonunda Kudüs’ü gerçek sahiplerine bırakmak mecburiyetinde kalacaklardır" açıklamasını yaptı. (Birgün)
