Türk Lirası’ndaki son iki günde yaşanan değer kaybı, dünyanın da gündemine girdi. ABD merkezli ünlü finans ajansı Bloomberg, Türkiye ekonomisinin ekonomik resesyon ve yüksek enflasyonun aynı anda görüldüğü durum olan stagflasyonla karşı karşı karşıya olduğunu yazdı.
Çağan Koç imzalı analizde, “Pandeminin tüm dünyada fiyatları aşağı çeken bir ekonomik krize neden olduğu bir dönemde Türkiye’de Merkez Bankası (TCMB) bir enflasyonist dalga yaşandığını kabul etmek zorunda kaldığı” belirtildi.
ENFLASYONDA DÜNYA VE TÜRKİYE FARKLI YÖNLERE GİDİYOR
Avrupa ve Asya’da salgına karşı alınan önlemlerin tüketici talebini olumsuz etkilediğini ve deflasyonist (fiyatlar genel seviyesinin düşüş eğilimine girmesi) korkulara neden olduğunu hatırlatan Koç, Türkiye’de ise farklı bir tablo ortaya çıktığına işaret etti:
“Kredi teşvikleri, para biriminin değer kaybı ve enerji maliyetlerinin artması, fiyat artış hızındaki yavaşlamayı terse çevirdi ve mayıstan itibaren enflasyonda yükselişe neden oldu. TCMB çarşamba günü (bugün) muhtemelen enflasyon tahminlerini yükseltecek.”
Türkiye’nin dünyada reel faizlerin en düşük olduğu ülkeler arasında olduğuna dikkat çekilen analizde, kamu bankalarının kredi pompaladığı ve TCMB’nin devlet tahvili alımını artırarak piyasaya likidite sunduğu dönemde daha fazla ihtiyatın gerekli olduğu, TCMB’nin üst üste 9 toplantıda imza attığı toplam 1575 baz puanlık faiz indirimine devam etmesi için daha uzun süre beklemek zorunda kalabileceği vurgulandı.
TL’DE DEĞER KAYBI YÜZDE 14’Ü AŞTI
TL’nin dolar karşısında bu yıl yüzde 14’ü aşan değer kaybıyla en çok değer kaybeden para birimlerinden biri olduğu, TCMB’nin yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 7,4 iken haziranda yıllık enflasyonun yüzde 12,6’ya yükseldiği hatırlatılan analizde ayrıca, kamu bankalarının müdahalelerine rağmen TL’de değer kaybının sürdüğüne ve bunun da enflasyon için bir başka tehdit olduğuna dikkat çekildi.
JPMorgan analisti Yarkın Cebeci, “TCMB tahminleri geçersiz durumda, özellikle de son iki aydaki yukarı yönlü sürprizlerden sonra. TCMB’nin tahminlerde yukarı yönlü revizyon yapmasının piyasa üzerinde bir etkisi olması muhtemel değil. Daha önemli olan fiyat istikrarı ve finansal istikrara bağlılığın güçlendirilmesi olacak” dedi.
“KUR SAVUNMASI ÇÖKTÜ”
İngiliz Financial Times gazetesi de TL’deki son değer kaybına ilişkin analizinde “Türkiye onu desteklemek için milyarlarca dolar harcamasına rağmen Lira batıyor” başlığını kullandı ve kuru frenlemek için ülkenin döviz rezervlerinin tüketildiği hatırlatıldı.
Haftanın ilk iki gününde TL’nin dolar karşısında mayıs ayında bu yanaki en düşük seviyesine gerilediğini ve kamunun TL’deki düşüşü önlemek için yaklaşık 2 milyar dolar harcadığını aktaran gazete, “Türkiye’nin kur savunması çökerken TL dolar karşısında salı günü yüzde 1,6 değer kaybetti ve kur 6,97’ye yükseldi” ifadelerini kullandı.
Financial Times, rezervlerden milyarlarca dolar kullanılmasına rağmen TL’nin değer kaybetmesini gündeme taşıdı.
2 GÜNDE 2 MİLYAR DOLAR SATILDI
Laura Pitel ve Eva Szalay imzalı analizde, Londra merkezli bir analistin Türkiye’de otoritelerin pazartesi 1,2 milyar dolar, salı günü de Türkiye saatiyle 10.30 itibarıyla 600 milyon dolar sattığını söylediği aktarıldı. Bir başka uluslararası fon yöneticisi ise, kamu bankalarının iki günde de yaklaşık 1’er milyar dolar sattığını söyledi.
Goldman Sachs’ın tahminlerine göre Türkiye’nin bu yıl kuru frenlemek için yaklaşık 60 milyar dolar harcadığının aktarıldığı analizde, Rabobank stratejisti Piotr Matys’in “Dolar zayıflarken Türkiye’nin lirayı savunmak için savaşmak zorunda kalması çarpıcıydı” görüşüne yer verildi.
FT ayrıca, haziran sonu itibarıyla swap ile bankalardan ödünç alınan dövizler dışarıda bırakıldığında net rezervin -32 milyar dolar seviyesinde olduğunu yazdı.
Konuya ilişkin Matys, “Türkiye’de rezervlerin durumu gerçekten kaygı verici ve ülke ince bir buz üzerinde yürüyor. Çok ağır bir şekilde müdahale ediyorlar ve soru şu ki daha ne kadar süre bunu yapabilirler” dedi. (SÖZCÜ)
